जाडोमा मौसमको बेला छालामा हुने समस्या

जाडो मौसममा छालामा विभिन्न समस्याहरु देखिन्छन् । धेरैजसो मानिसलाई यो मौसममा छाला सुख्खाहुने, हात-खुट्टाहरुको छाला फाट्ने, औँलाहरु नीलो हुने, रातो भएर सुन्निने र घाउ हुने, जस्ता समस्याले सताउँछ। जाडोको बेलामा नै बिभिन्न किसिमका एलर्जीहरु पनि बढ्छन्। कसैकसैलाई चिसोकै एलर्जी पनि हुन्छ। यो बेलामा घाम प्यारो हुने भएकोले चायापोतो पनि बढ्छ। यसका साथै स्क्लेरोडर्मा (Scleroderma), कत्लेरोग (सोरायासिस) जस्ता रोगले झन च्याप्छन्। यस लगायत घाउ, खटिरा, दाद, लुतो पनि जाडोकै मैासममा नै बढ्छन्।

शरीरको जुन भाग कपडाले ढाकेको हुँदैन प्रायः ती भागको छाला सुक्खा हुन्छन्। अनुहार, हात, पैतला, ओठ, घुँडाभन्दा तल्लो भागको छाला धेरै नै सुख्खा हुन्छ। कुनै व्यक्तिमा त झनै सम्पूर्ण शरीरको छाला सुख्खा भएर माछाको कत्लाजस्तो देखिन्छ र यो कत्तिमा वंशाणुगत पनि हुन्छ।

मधुमेह, उच्च रक्तचाप, थाइरोइडको समस्या, विभिन्न भिटामिनको कमी भएकाहरूमा छालाको समस्या जाडोमा झन बढेको पाईन्छ। यसले बच्चा र बृद्धमा धेरै समस्या उत्पन्न गर्छ। यी बाहेक रक्त अल्पताका बिरामी, मुटुरोगीको, किड्नीरोगको औषधि प्रयोग गर्नेहरुको छालामा त आझ बढि समस्याहरु देखिन्छन् ।

जाडोमा छाला जोगाउने उपायहरु

छाला सुख्खा हुनबाट जोगाउन नियमित मोइश्चराइजरहरु प्रयोग गर्नुपर्छ। घरैमा उपलब्ध हुने नरिवलको तेल, जैतुनको तेल, पेट्रोलियम जेली वा तेल, भ्यासलिन आदिको नियमित प्रयोग गर्नु उचित हुन्छ। नुहाउँदा, हात धुदा, तातो पानीको प्रयोगले छालाको नमि पखाल्ने हुनाले यसको सट्टा मनतातो पानी प्रयोग गर्नुपर्छ। नुहाउने समय सकेसम्म छोटो बनाउनुहोस, कोमल, सुगन्ध-रहित (Fragrance free) क्लीन्जरले धुनुहोस्। नुहाइसके पछि पनि मोइश्चराइजर प्रयोग गर्नुहोस । मलहम, क्रीम, र लोशन (मोइश्चराइजर) ले तपाईंको छालामा ओसलाई कायम राख्दछ। लोशनको सट्टाको क्रीम प्रयोगको अझै लाभदायक हुन्छ।
चिसोबाथ अनुहारलाई जोगाउनुहोस् । मास्कको प्रयोग गर्नुहोस्। ओठमा लिपबाम (Lip-balm) लगाउनुहोस्। केवल कोमल, गन्धरहित छाला हेरचाहका उत्पादनहरू प्रयोग गर्नुहोस्। अनावस्यक रसायनहरू कम भएका वस्तुमात्र प्रयोग गर्नुहोस्। रसायनयुक्त क्रिमहरुले संवेदनशील छालालाई झन बिगार्न सक्छन्।

जाडोमा उनबाट बनेको बाक्लो लुगा लगाउँदा शरीर सुक्खा भएर झनै चिलाउँछ । त्यसैले , सुतीको पातलो लुगा लगाएरमात्र बाहिरबाट उनीको लुगा लगाउनु उचित हुन्छ ।

यदि तपाईंलाई बारम्बार हात धुने सेनिटाइजरको प्रयोग गर्नु हुन्छ भने, यसले तपाईंको हात झनै सुकाउँदछ। यसको लागि चर्मरोग विशेषज्ञहरूको सल्लाहहरूले लिन सकिन्छ।
जाडोमा धेरै बाहिर नजानुहोस्। खुला आगो वा अन्य ताप स्रोतको अगाडि बस्नाले तपाईंको छाला सुख्खा हुनसक्दछ। सकिन्छ भने सम्पूर्ण कोठा न्यानो बनाउनुहोस।

घामको बिकिरणबाट जोगिन जाडो मौसममा पुरा शरीर ढाकिने पहिरन लगाउनु पर्दछ। चायापोतोलाई आउन नदिन धेरैबेर घाममा बस्नु हुन्न र विशेषज्ञको सल्लाहमा दिनको दुई–तीन पटक सनस्क्रिन प्रयोगर्नुपदर्छ।

पञ्जाको प्रयोगले हातखुट्टा नीलो हुन पाउँदैन र यसले स्क्लेरोडर्मा वा पर्नियोसिस जस्ता रोगबाट बचाउँछ।

यति मात्र नभई प्रशस्त मात्रामा पानी पिउनाले, फलफूल र सागसब्जी खानाले पनि सुक्खा छालाको समस्या समाधानमा मद्दत हुनसक्छ । चुरोट र रक्सिको सेवनले समेत छालामा विभिन्न समस्या आउने तथा छाला सुख्खा हुनेहुँदा, यसको सेवन उचित होईन।

छाला सुक्खा हुने र फुट्ने क्रम रोकिएन र कुनै समस्या भएमा आफूलाई पायक पर्ने छाला रोग विशेषज्ञसँग परामर्श गरेर उपचार गराउनुहोस।

[डा.विकास पैाडेल, एम् डी
उपप्राध्यापक, नेसनल मेडिकल कलेज बिरगंज]