तुलसीको पौराणिक एवं आयुर्वेदिक महत्व #Tulasi

पूर्वीय दर्शनमा तुलसीको विशेष महत्व रहेको छ । धार्मिक हिसाबले महत्वपूर्ण मानिएका जडीबुटीहरु आयुर्वेदिक हिसाबले समेत महत्वपूर्ण मानिन्छ ।

हिन्दु दर्शनले मानव जीवन प्रकृतिद्वारा सञ्चालित रहेको भन्दै मान्छेलाई परेको प्राकृतिक रोग र शोकको उपचार प्रकृतिबाटै हुन्छ भन्ने मान्यता राख्छ । प्रकृतिसँग रोग र शोक हटाउने क्षमता छ । त्यही विभिन्न रोगको उपचार मानिएको तुलसीको धार्मिक र आयुर्वेदिक महत्व निम्नानुसार छ ।

तुलसीको धार्मिक महत्वः

१. तुलसीको पातलाई धार्मिक महत्वको हिसाबले हेर्ने गर्छन् । तुलसी भगवान् विष्णुको प्रिय वनस्पति हो । भगवान् विष्णुलाई भोग चढाउन वा पानी चढाउनुपर्ने हुन्छ । तब त्यहाँ तुलसीको पात राख्नु आवश्यक हुन्छ ।

२. पौराणिक कथनअनुसार जालन्धरकी श्रीमती वृन्दाको सतित्व विष्णुले हरण गरेपछि वृन्दाले आत्मदाह गरिन् । उनको शरीर जलेर खरानी भएको ठाउँबाट तुलसीको बिरुवा उब्जियो । जसलाई विष्णुले पत्नी लक्ष्मीलाई भन्दा धेरै माया गर्छन् भन्ने मान्यता छ ।

३. समुद्र मन्थनको क्रममा अमृतको कलशको केही थोपा पृथ्वीमा खसेको थियो । समान प्रभावका कारण धेरै प्रकारका औषधिहरूको उत्पत्ति भएको थियो, त्यसमध्ये एउटा तुलसी थियो ।

४. कात्तिक महिनाको एकादशी तिथिमा प्रत्येक वर्ष तुलसी विवाहको कार्यक्रम आयोजना गरिन्छ । यसदिन तुलसीको विवाह शालिग्रामसँग भएको मानिन्छ ।

💪 प्रतिरक्षा प्रणाली बलियो बनाउने १५ प्राकृतिक विधि #BoostImmunity

तुलसीको आयुर्वेदिक महत्वः

१. त्यहाँ तुलसीका तीन मुख्य प्रकार छन्ः–

कृष्ण तुलसी,
सेतो तुलसी र
राम तुलसी जसमध्ये कृष्ण तुलसी लोकप्रिय मानिन्छ ।

२. तुलसीको पात नियमित खाँदा कुनै रोग लाग्दैन भन्ने मान्यता छ । तुलसीमा क्यान्सर जस्ता रोगहरू हटाउने क्षमता पनि हुन्छ ।

३. तुलसीको केही नयाँ पातहरू दूषित पानीमा राख्दा पनि पानी शुद्ध हुन्छ भन्ने मान्यता राखिन्छ । तामा र तुलसी दुवैमा पानी शुद्ध पार्ने क्षमता हुन्छ भन्ने मान्यता छ ।

४. तुलसीको माला लगाउँदा मनोशान्ति हुन्छ, आत्मविश्वास बढ्छ र सात्विक भावनाहरू जागृत हुन्छ भन्ने धार्मिक मान्यता छ । तुलसीको मालामा इलेक्ट्रिक शक्ति छ, तुलसीको माला लगाउँदा ज्वरो, चिसो, टाउको दुख्ने, छालाका रोगहरूमा पनि राहत मिल्छ भन्ने मान्यता छ ।

५. नियमित तुलसीको बोटको छेउमा बसेर प्राणायाम गर्नुले सास र दम जस्ता रोगबाट छुटकारा पाउन सकिन्छ ।

६. मधुमेह, रगत विकार, भात, पित्त, क्यान्सर आदि दोषहरू बिहान खाली पेटमा दिनहुँ तुलसी सेवनले कम हुन्छ भन्ने मान्यता छ ।