आज मिति : २०८० आश्विन ११
  • Login
Health News Nepal
HPV Vaccine | Human Papillomavirus (HPV) Information
  • Home
  • News
  • Health
  • Nutrition
  • Disease
  • Articles
  • Research & Study
  • 🔥 डेंगी
No Result
View All Result
HealthNews
  • Home
  • News
  • Health
  • Nutrition
  • Disease
  • Articles
  • Research & Study
  • 🔥 डेंगी
No Result
View All Result
HealthNews
No Result
View All Result

कोरोना भाइरस: आयुर्वेदको आँखाले हेर्दा डा. सविता भण्डारी

HNN Staff by HNN Staff
March 24, 2020
in Health
A A
3
Dr sabita bhandari

Dr Sabita Bhandari

Share on FacebookShare on TwitterShare on LinkedInQR Code
हाल सारा संसार कोरोना भाइरसको संक्रमणबाट त्रस्त एवं ग्रस्त छ । संसार नै यसबाट पीडित भइरहेको अवस्था छ । संसारभरका चिकित्सक, वैज्ञानिकहरू यो बिल्कुलै नौलो रोग भएकाले यसको शोध र अनुसन्धानमा लागिरहेका छन् । यस भाइरससँग लड्नको लागि अनेकौँ राष्ट्रहरूले अरबौँ रकमको घोषणा गरे । केही देशले त संकटकालको समेत घोषणा गरिसकेका छन् । आखिर यस्ता समस्या पैदा कसरी भइरहेको छ ? यसको आयुर्वेद चिकित्साको माध्यमबाट स्थायी समाधान के हुनसक्छ त ? यो आजको चर्चाको विषय हो ।

आयुर्वेद पद्धति चिकित्सामध्येको सबैभन्दा पुरानो र भरपर्दो चिकित्सा पद्धति हो भनेर सबैले मानेजस्तो गरेतापनि जब जब यस्तो भयानक परिस्थिति आउँछ तब कसैको ध्यान यसतर्फ जादैँन । यस्तो जटिल परिस्थितिलाई पनि आयुर्वेद चिकित्सा पद्धतिद्वारा अति सरल र सहज तरिकाले निवारण गर्न सकिन्छ भन्ने कसैलाई विश्वासै हुँदैन । किनकि मानिस जति जटिल समस्या छ त्यतिनै जटिल निवारणको खोजीमा हुन्छ ।

के आयुर्वेदमा हाल देखिने रोगहरुको वर्णन पाइन्छ त ?
आयुर्वेदको कुरा उठ्ने बित्तिकै उब्जिने पहिलो प्रश्न नै यही हो र यसको सहज जवाफ हो – ‘हुन्छ’ ।

तर कसरी त?
किनकि आयुर्वेद एक पूर्ण चिकित्सा पद्धति हो र यसमा हालका कुनै पनि रोगको तुलना गरेर त्यसको कारण बुझी समाधान गर्न सकिन्छ । आयुर्वेद ग्रंथ संस्कृतमा भएको र आम मानिसमा भाषाको असहजताका कारण केही दुविधा भएतापनि हरेक स्वास्थ्य समस्याको समाधान भने अवश्य गरेकै हुन्छ । अङ्ग्रेजी नाम वा हाल पत्ता लागेको हो भन्ने बित्तिकै त्यो रोग बिल्कुलै नयाँ हो भन्ने पनि हुँदैन ।
उदाहरणको लागि , आयुर्वेदको सुश्रुत संहितामा रोग सर्ने तरिकाको बारेमा दिइएको एउटा श्लोक हेर्दा त्यो समयमा र हालको समयमा रोग सर्ने तरिकाको वर्णनमा केही भिन्नता भएको देखिदैन ।

प्रसंगाद्गात्रसंस्पर्शान्निःश्वासात् सहभोजनात् ।

सहशय्यासनाच्चापि वस्त्रमाल्यानुलेपनात् ।।

कुष्ठं ज्वरश्च शोषश्च नेत्राभिष्यन्द एव च ।

औपसर्गिकरोगाश्च संक्रामन्ति नरान्तरम् ।। 

सुनि५–३२्३३
अर्थात् रोगीसँग संसर्गबाट, शरीरमा स्पर्श गर्नाले , श्वासप्रश्वासबाट, एकैसाथ भोजन गर्नाले, एकै ओच्छ्यानमा सुत्नाले तथा रोगीको कपडा, माला र अन्य सामाग्रीको प्रयोगबाट कुष्ठ, ज्वरो, राजयक्ष्मा, नेत्र रोग आदि रोग एक मानिसबाट अरुमा संक्रमण हुनसक्छ ।
यस्तो समस्यालाई आयुर्वेदमा जनपदोद्ध्वंससँग दाजेर त्यसै अनुरूपको व्यवहार र नियमको पालना गर्नाले यसबाट बच्न सकिन्छ । साथै यदि आयुर्वेदमा बताइएका अति सरल र सुलभ कर्महरू गर्नाले सारा संसार सुख र खुसीका साथ जीवन व्यतीत गर्न सक्छ भन्ने मेरो विश्वास छ ।

के हो जनपदोद्ध्वंस ?

भिन्दाभिन्दै आहारको सेवन गर्ने, भिन्दाभिन्दै खाने–पचाउने, काम गर्ने क्षमता भएका, विभिन्न उमेरसमूह र प्रकृतिका मानिसहरूमा हावा, पानी, देश (भूमि) र समय यी चार कुराको विकृति भएर एकैप्रकारको रोग लाग्दछ भने त्यो नै जनपदोद्ध्वंस हो ।

यसबाट बच्ने उपाय के छ त ?
क) कारणको परित्यागः कुनै पनि रोगको केही न केही कारणबाट लागेको हुन्छ र सोको त्याग गर्नाले त्यो रोगको निवारण हुन्छ वा थप कष्टदायक हुन पाउँदैन ।

ख) शरीर शोधन गर्नको लागि पञ्चकर्म र पञ्चकर्मपश्चात् रसायन औषधिको सेवन,

के हो पञ्चकर्म? : यो आयुर्वेद चिकित्साको बलियो पक्ष हो, जसमा वमन, विरेचन, शिरोविरेचन, वस्ति र रक्तमोक्षण पर्दछ, जसद्वारा शरीरमा रहेका विकार पदार्थ सम्पूर्णरूपमा नष्ट हुन्छन् ।

के हो रसायन ?
यज्जराव्याधिनाशनम् तत् रसायनम् । अर्थात् जसले रोगको नाश गर्दछ साथै शरीरको रोगसँग लड्नसक्ने क्षमता वृद्धि गर्दछ ।

ख) आहार–औषध संग्रहः
यस्तो भैपरि आउने समस्याको लागि पहिला नै खानेकुरा र आवश्यक औषधीहरूको संग्रह गर्नुपर्दछ जस्तैः तुलसी, गुडूची, अमला, भूइँअमला, बेसार, अदुवा, काँचो बेल, ज्वानो, मरिच, पिप्ला, कुरिलोआदि सम्भावित रोगमा आवश्यक पर्ने औषधीहरू ।
ग) ब्रह्मचर्य अर्थात् ब्रह्म भन्नाले सत्य र चर्य भन्नाले कर्म, सत्कर्महरू; जसले आफ्नो र अरु कसैको हानि नहोस् ।
घ) दया, दान, सदाचारका कर्महरू एवं शान्ति कर्म ।

ङ) धार्मिक व्यवहार, वचन र आचरण ।

च) देवता, ऋषि र जितात्मा (चिकित्सक आदि) हरूसँग सत्संग, जसले गर्दा देवता, ऋषिहरुको संगत गर्नाले गलत आचरणको प्रवृत्तिमा ह्रास आउँदछ भने चिकित्सकहरुको संगत गर्नाले रोगको प्रतिकारको उपायहरु बुझ्न सरल हुन्छ ।

छ) विकृत भएको स्थान त्याग ।

ज) दैवव्यपाश्रय चिकित्सा अर्थात् मणिधारण, जप, हवन, दान, धर्म आदि कर्महरु ।

झ) यदि मौसममा विकृति छ भने मौसम अनुरूपकै आचरण ।
माथिका केही बुँदाहरू अति रूढीवादी, अन्धविश्वासी देखिने र त्यसको कुनै तत्कालै परिणाम देख्न नसकिएता पनि त्यसको असर भने अवश्य पर्दछ र यदि त्यस्ता कर्महरु गर्ने नै हो भने पनि आफू र अरूलाई कुनै पनि दुष्प्रभाव भने अवश्य पर्ने छैन । त्यसैले मनन र व्यवहार गरौँ । आफू बचौँ र अरूलाई पनि सहयोग गरौँ ।

✍️लेखक पतञ्जलि मेडिकल कलेज एण्ड रिसर्च सेन्टर, धूलिखेलमा प्राध्यापनरत हुनुहुन्छ ।

Tags: AyurvedaCorona Virus #Covid19
TechSansar.com - Technology Navigator website for Nepalese TechSansar.com - Technology Navigator website for Nepalese TechSansar.com - Technology Navigator website for Nepalese
Previous Post

फ्रान्सबाट नेपाल आएका एक नेपालीलाई कोरोना पुष्टि, टेकु अस्पतालमा उपचार हुँदै

Next Post

लकडाउनको समयमा निशुल्क स्वास्थ्य परामर्श सेवा दिदै डा.सुशिल ढुङ्गेल

Related articles

Cervical cancer awareness (पाठेघरको मुखको क्यान्सरको कारण र बच्ने उपाय)
Health

पाठेघरको मुखको क्यान्सरको कारण र बच्ने उपाय

1 month ago
852
Family welfare division digital library
Health

परिवार कल्याण महाशाखाको डिजिटल पुस्तकालय तथा स्रोत केन्द्र परिचय #digitallibrary

1 month ago
813
थाइरोइड र मुटुबिचको सम्बन्ध #thyroid #hearthealth
Health

थाइरोइड र मुटुबिचको सम्बन्ध #Thyroid #HeartHealth

2 months ago
1.1k
सामान्य विज्ञान विज्ञलाई चिकित्साशास्त्रचार्यको उपाधी दिने प्रपञ्च
Health

सामान्य विज्ञान विज्ञलाई चिकित्साशास्त्रचार्यको उपाधी दिने प्रपञ्च

2 months ago
3.7k
Cholesterol& tg knowledge by dr sahdev dhungana
Health

कोलेस्ट्रोल र टी.जि. (ट्राइग्ल्राइसेराइड्स) सम्बन्धि जान्नुपर्ने कुराहरू

2 months ago
1.6k
High blood pressure control dr amrit bogati
Health

उच्च रक्तचाप नियन्त्रण गर्ने यी हुन् १० सरल उपायहरु #HighBloodPressure

2 months ago
1.2k
Next Post
Dr sunil dhungel

लकडाउनको समयमा निशुल्क स्वास्थ्य परामर्श सेवा दिदै डा.सुशिल ढुङ्गेल

Comments 3

  1. Pingback: नेपालको संबिधानमा स्वास्थ्य • Health News Nepal
  2. Pingback: सुदूरपश्चिम प्रदेशका सबै स्थानीय तहमा ग्रामीण अल्ट्रासाउण्ड सेवा शुरु हुने #AltrasoundTraining • Health News Nepal
  3. Pingback: रक्षा आयुर्वेदिक औषधालय द्वारा जन्मोत्सवको अवसरमा ४ लाख बराबरको औषधि निशुल्क वितरण #HealthCamp • Health News

Leave a Reply Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

जनचेतनामूलक सन्देश (Public Awareness Message)

Rastriya beema company insurance
Denguee awareness Shukraraj Tropical hospital
Dengue niyantran awareness message District Hospital Bajhang
Dengue niyantran awareness message Bajhang Health Office
Magnus Solact
Magnus solact

स्वास्थ्य सूचनाहरु 👇

Dengue niyantran awareness message Lalitpur Health Office

सहयोगी सामाग्रीहरु

Spices medicinal usagesSpices medicinal usages
Dr Mukunda Jha Kids thumb sucking problemDr Mukunda Jha Kids thumb sucking problem
Dr. Nitesh aryal हैजा तथा झाडापखालाबाट बच्न यी १० वटा उपायहरु जानी राखौंDr. Nitesh aryal हैजा तथा झाडापखालाबाट बच्न यी १० वटा उपायहरु जानी राखौं

स्वास्थ्य पोडकाष्ट (HNN Podcast)

Health News Nepal

HealthNewsNepal.com (Health News Nepal) is an attempt to bring authentic medical and health news updates and information, and wellness tips, tricks, and services from within Nepal and sometimes beyond. Read more about us here.

अनामनगर, काठमाडौ, नेपाल
+९७७-९८४८८५११२२

सूचना विभाग दर्ता नं : २८९९-२०७८/७९

सम्पादक: नम राज भट्ट
आई.सि.टि. फर मिडिया प्रा. लि.
भ्याट: ६०९८६८१७५
कम्पनी इमेल: [email protected]

Spices medicinal usagesSpices medicinal usages
Dr Mukunda Jha Kids thumb sucking problemDr Mukunda Jha Kids thumb sucking problem
Dr. Tirtha Raj Bhandari Migraine articleDr. Tirtha Raj Bhandari Migraine article
Dr. Nitesh aryal हैजा तथा झाडापखालाबाट बच्न यी १० वटा उपायहरु जानी राखौंDr. Nitesh aryal हैजा तथा झाडापखालाबाट बच्न यी १० वटा उपायहरु जानी राखौं

Connect With Us

CATEGORIES

  • Articles (98)
  • Disease (104)
  • English (41)
  • Fitness (26)
  • Health (184)
  • Lifestyle (55)
  • News (2,138)
  • Nutrition (38)
  • Research & Study (50)
  • Weight Loss (25)

Health News Nepal 2023 © HealthNewsNepal.com - delivering public health sector news, updates, information and insights in Nepal.
Published by ICT For Media Pvt Ltd (DOI reg #2899-2078/79, VAT #609868175, Editor: Nam Raj Bhatta.)
Health News Nepal is hosted in the cloud and powered by TechSansar.com.

  • Preeti font to Nepali Unicode Converter
  • Advertise with us
  • Submit News
  • Contact
  • About
  • Terms
  • Privacy
  • Accessibility
No Result
View All Result
  • Home
  • News
  • Health
  • Nutrition
  • Disease
  • Articles
  • Research & Study
  • 🔥 डेंगी

Health News Nepal 2023 © HealthNewsNepal.com - delivering public health sector news, updates, information and insights in Nepal.
Published by ICT For Media Pvt Ltd (DOI reg #2899-2078/79, VAT #609868175, Editor: Nam Raj Bhatta.)
Health News Nepal is hosted in the cloud and powered by TechSansar.com.

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In