✍️ डा. नवीन पौडेल
मस्तिष्कको भागमा रक्त प्रवाहको हानी, जसले मस्तिष्कको तन्तुलाई क्षति पुर्याउँछ। स्ट्रोक मस्तिष्कमा रगत जम्ने र भाँचिएको रक्तनलीका कारण हुन्छ।
लक्षणहरूमा चक्कर लाग्ने, सुन्निने, शरीरको एक छेउमा कमजोरी र बोल्न, लेख्न वा भाषा बुझ्नमा समस्याहरू समावेश छन्। उच्च रक्तचाप, बढ्दो उमेर, धुम्रपान, मधुमेह, उच्च कोलेस्ट्रोल, हृदय रोग, एथेरोस्क्लेरोसिस (कोरोनरी धमनी भित्र फ्याटी पदार्थ र प्लाकको निर्माण) र स्ट्रोकको पारिवारिक इतिहासले स्ट्रोकको जोखिम बढाउँछ। यसलाई सेरेब्रोभास्कुलर दुर्घटना र CVA पनि भनिन्छ।
लक्षण्हरु:
अनुहार, हात वा खुट्टामा अचानक सुन्न वा कमजोरी, विशेष गरी शरीरको एक छेउमा। अचानक भ्रम, बोल्न समस्या, वा बोली बुझ्न कठिनाई। एक वा दुवै आँखामा अचानक देख्न समस्या। अचानक हिड्न समस्या, चक्कर लाग्ने, सन्तुलन गुमाउनु, वा समन्वयको कमी।
कारणहरु:
- मधुमेह,
- उच्च कोलेस्ट्रोल,
- उच्च रक्तचाप,
- एट्रियल फाइब्रिलेसन,
- धुम्रपान,
- उमेर,
- रक्सीको दुरुपयोग,
- स्ट्रोकको पारिवारिक इतिहास,
- मुटु रोग,
- माइग्रेन,
- मोटोपना,
- आसीन जीवनशैली,
- जाति,
- माइक्रोएन्जियोपैथी,
- कोगुलोपैथी,
- आहार,
- पारिवारिक इतिहास,
- अन्य चिकित्सा अवस्था,
- सिकल सेल रोग,
- भाइरल संक्रमण ।
जोखिम कारक (Risk factor)
पर्याप्त शारीरिक गतिविधि नगर्दा अन्य स्वास्थ्य अवस्थाहरू निम्त्याउन सक्छ जसले स्ट्रोकको जोखिम बढाउन सक्छ। यी स्वास्थ्य अवस्थाहरूमा मोटोपना, उच्च रक्तचाप, उच्च कोलेस्ट्रोल, र मधुमेह समावेश छ। नियमित शारीरिक क्रियाकलापले स्ट्रोकको सम्भावना कम गर्न सक्छ।
जटिलता (complication)
इस्केमिक स्ट्रोकका ischemic stroke जटिलताहरूमा निम्न समावेश हुन सक्छ: रगत जम्ने (गहिरो नसा थ्रोम्बोसिस वा पल्मोनरी एम्बोलिज्म) मूत्र पथ संक्रमण, वा UTI आन्द्रा र मूत्राशय समस्या।
बच्ने उपाय
स्वस्थ भोजन र खाजा विकल्पहरू छनौट गर्नाले तपाईंलाई स्ट्रोक रोक्न मद्दत गर्न सक्छ। ताजा फलफूल र तरकारीहरू प्रशस्त मात्रामा खान नबिर्सनुहोस्। स्याचुरेटेड फ्याट, ट्रान्स फ्याट र कोलेस्ट्रोलको मात्रा कम भएको र फाइबरको मात्रा बढी भएको खानेकुरा खाँदा उच्च कोलेस्ट्रोलबाट बच्न सकिन्छ। तपाईंको आहारमा नुन (सोडियम) सीमित गर्नाले पनि तपाईंको रक्तचाप कम गर्न सक्छ।
उपचार:
स्ट्रोक सम्बन्धी अशक्तता वा मृत्युलाई रोक्नको लागि लक्षण र लक्षणहरू पहिचान गर्न र तत्काल चिकित्सा ध्यान खोज्नु इस्केमिक स्ट्रोकको उपचार अन्य औषधिहरू। जस्तै: रगत पातलो गर्ने, साथै क्लट हटाउन शल्यक्रिया गरेर पनि गर्न सक्छन्।
