हाम्रो शरीरमा कोलेस्ट्रोल र टी.जि भन्ने दुई प्रकारको लिपिड (चिल्लो पदार्थ) पाइन्छ। कोलेस्ट्रोल राम्रो र खराब गरी दुई प्रकारको हुन्छ। खराब कोलेस्ट्रोल LDL cholesterol र राम्रो कोलेस्ट्रोल HDL cholesterol हो। यसले हाम्रो शरीरलाई उर्जा दिदैन र यसलाई खानाबाट लिनुपर्ने आवश्यकता पर्दैन।
हाम्रो शरिरलाई चाहिने सिमित मात्रा कोलेस्ट्रोल कलेजो र अन्य कोषिकाहरूले उत्पादन गर्छ। हामीले खाने खराब कोलेस्ट्रोल रक्तनलीहरूको भित्री तहमा जम्मा भएर त्यसलाई क्षति पुर्याउने र रक्तप्रवाहमा अबरोध पुर्याउने काम गर्छ। जसको फलस्वरूप हृदयघात र मस्तिकघातको समस्या बढ्न जान्छ।
उच्च कोलेस्ट्रोल भएका खाने कुराहरू
मासुजन्य खाने कुराहरू
तर वा बोसो ननिकालेको दुधदही
बटर, चीज, र पनिर
भुटेका र तारेका खाने कुराहरू
प्याकेट र बट्टामा भण्डारण गरिएका प्रशोधित जन्क फुडहरू
खराब फ्याट ( Saturated and trans fat) भएका खानेकु राहरू कम खाने। जस्तै: रातो मासु, फ्याटसहितको दुधदही, चीज, बटर, तारेको भुटेको खानेकुरा आदि।
राम्रो फ्याट (ओमेगा ३ फ्याट ) भएका खाने कुराहरू खानेः माछा, सुक्का फलफुलहरू, ओखर, चिया सिड र आलस इत्यादि।
प्रशोधित गरिएका खाने कुराहरू नखानेजस्तैः बिस्कूट, कुक्कीज, केक, आइसक्रिम आदि
फाइबरयुक्त खाना बढी खानेः हरियो सागसब्जी र तरकारीहरू, बोक्रासहितको दाल र गेडागुडी, टुसा पलाएका गेडागुडी, ओट्स, फलफूल।
दैनिक शारिरिक ब्यायम गर्ने, धुम्रपान र मदिरापान नगर्ने, तौललाई नियन्त्रणमा राख्ने।
टी.जि. ( ट्राइग्ल्राइसेराइड्स )
यो एक प्रकारको बोसोजन्य पदार्थवा फ्याट हो। यो हाम्रो खानाबाट र कलेजोबाट उत्पादन भएर प्राप्त हुन्छ। यो पनि राम्रो र खराब गरि दुईप्रकारको हुन्छ।
खराब बोसो: जुन हाम्रो कोठाको तापक्रममा जमेर ठोस बन्छ। यसलाई स्याचुरोटेड र ट्रान्स फ्याट भनिन्छ। यो मासुजन्य वा दुधजन्य पदार्थमा पाइन्छ। यसले खराब कोलेस्ट्रोललाई बढाउन मद्दत पुर्याउछ र हानिकारक हुन्छ।
राम्रो बोसोः यो कोठाको तापक्रममा तरल रहन्छ र जम्दैन। यसलेहाम्रो शरिरलाई उर्जादिनुको साथैखराब कोलेस्ट्रोललाई घटाउन मद्दत पुर्याउॅछ। यो पोलिअनस्याचुरेटेड र मोनोअनस्याचुरेटेड गरि दुईप्रकारको हुन्छ।
पोलिअनस्याचुरेटेड फ्याटी एसिडमा ओमेगा ३ र ओमेगा ६ फ्याटी एसिड पर्दछन्, यसलाई हाम्रो शरिरले उत्पादन गर्नसक्दैन र खानाबाट पूर्ति गर्नुपर्छ। यो पाइने खानाहरूमा माछामा पाइनेतेल, चिया सिड, आलस, सुख्खा फलफुलहरू, टुसा पलाएका गेडागुडीहरू पर्दछन्।
ओमेगा ९ फ्याटी एसिड मोनोअनस्यचुरेटेड फ्याट हो। यो हामीले खाने बनस्पती तेलहरू जस्तैः सोयाबिन, सनफ्लावर, मकैको तेल, ओलिभको तेल, बदाम र बिजहरूमा पाइन्छ।
टी.जी नियन्त्रण गर्ने तरिकाहरू
टी. जी. बढाउनेखाने कुराहरू सके सम्म कम खानेजस्तै: चिनी र गुलियो खानेकु राहरू, प्रशोधित खानाहरू, जंकफु ड र२. खराब फ्याट ( Saturated and trans fat) भएका खानेकुराहरू कम खानेजस्तै: रातो मासु, फ्याटसहितको दुधदही,
चीज, बटर, तारेको भुटेको खानेकुरा, आदि
राम्रो फ्याट (ओमेगा ३ फ्याट) भएका खाने कुराहरू खानेः माछा, सुक्का फलफुलहरू, ओखर, चिया सिड, आलस इत्यादि
प्रशोधित गरिएका खाने कुराहरू नखानेजस्तैः बिस्कूट, कुक्कीज, के क, आइसक्रिम आदि
फाइबरयुक्त खाना बढी खानेः हरियो सागसब्जी र तरकारीहरू, बोक्रासहितको दाल र गेडागुडी, टुसा पलाएका गेडागुडी, ओट्स र फलफूल
दैनिक शारिरिक व्यायाम गर्ने, धुम्रपान र मदिरापान नगर्ने, तौललाई नियन्त्रणमा राख्ने।
हाम्रो रगतमा टी. जी. को मात्रा १५० भन्दा कम हुनुपर्छ। यसको मात्रा ५०० कटेपछिमात्र औषदी सेबन गर्नुपर्छ। ५०० भन्दा कम रहुन्जेल माथि उल्लेख गरिएका उपायहरू अपनाएर नियन्त्रण गर्न सकिन्छ।