काठमाडौं, १२ वैशाख २०८०
विश्व स्वास्थ्य संगठनको अगुवाइमा हरेक वर्ष अप्रिल २५ का दिन विश्व औलो दिवस मनाइन्छ । औलोको भार कम गर्न रोगको बारेमा जनचेतना जगाउन र रोगको प्रभावाकारी व्यवस्थापन आदिको बारेमा सहज सुचना आम मानिस सम्म पुगाउन र यस बिषयको वारेमा वहस र वकालत गर्नको लागि विश्व औलो दिवस मनाउने गरिएको हो । सोहि कुरालाई आत्म साथ गर्दै नेपालमा पनि सन २००७ देखि विश्व औलो दिवस मनाउने काम गरिदै आएको छ ।
टेकूस्थित राष्ट्रिय स्वास्थ्य तालिम केन्द्रमा इपिडेमियोलोजी तथा रोग नियन्त्रण महाशाखाका किटजन्य रोग नियन्त्रण शाखाले आज विश्व औलो दिवस सम्बन्धि पत्रकार सँगको अन्तर्क्रिया कार्यक्रम गरेको छ।
कार्यक्रममा प्रमुख अतिथि स्वास्थ्य सेवा विभागका महानिर्देशक डा. दिपेन्द्र रमण सिंह, विशिष्ट अथिति राष्ट्रिय स्वास्थ्य तालिम केन्द्रका निर्देशक डा. यदु चन्द्र घिमिरे र अथितिमा राष्ट्रिय स्वास्थ्य बिमा बोर्डका निर्देशक डा. दामोदर बसौला रहनु भएको थियो।
प्रमुख अथिति डा. दिपेन्द्र रमण सिंहले शुन्य औलो अबको थालनी, नवीनतम कार्य, कार्यान्वयनमा लगानी भन्ने मूल नाराका साथ वर्ष २०८० को औलो दिवस मनाउने काम हुदै छ । यस नाराले औलो रोग लाइ शुन्यमा झार्न र सोहि स्थितिलाई कायम राख्नको लागि प्रयास गर्नुपर्ने, नवीनतम कामहरु सम्पादन गर्नुपर्ने र कार्यान्वयनमा लगानी गर्नुपर्ने कुरा जोड दिएको देखिन्छ ।
नेपालको औलो रोग निवारणको चरणमा रहेको छ । रोग निवारण हुनको लागि लगातार तिन वर्ष सम्म स्थानिय स्तरमा प्रशारण हुने औलो रोगीको संख्या शुन्य हुनु पर्ने कुरा विश्व स्वास्थ्य संगठनको सिफारिस रहेको छ । विश्व स्वास्थ्य संगठन कै सिफारिसका आधारमा नेपालमा पनि स्थानीय औलो शुन्यमा झार्नको लागि काम भइरहेको कुरा इपिडेमियोलोजी तथा रोग नियन्त्रण महाशाखाका किटजन्य रोग नियन्त्रण शाखा प्रमुख डा. गोकर्ण दाहालले बताउनु भएको छ ।
नेपालको औलो कार्यक्रमको इतिहास हेर्ने हो भने सबैभन्दा पहिलो जनस्वास्थ्य कार्यक्रम नै औलो कार्यक्रम हो । औलो रोगको व्यवस्थापनको लागि सन् १९५८ देखि १९७८ सम्म उन्मुलनको लागि काम गरियो। त्यसपछी सन् १९७८ देखि सन् २०१४ सम्म नियन्त्रणको लागि काम गरियो भने सन् २०१४ देखि सन् २०२५ सम्मको लागि निवारण गर्ने भनि काम भइरहेको डा. दाहालले बताउनु भएको छ ।
औलो रोगको समस्याको कुरा गर्ने हो भने सन १९६० को दशकमा वर्षेनी ५० हजार भन्दा बढी बिरामीको उपचार तथा व्यवस्थापन हुने गरेको सरकारी तथ्यांक रहेको छ । तर बिगत केहि वर्ष यता भने नेपालको औलो कार्यक्रमले निकै सफलता हासिल गरि रोगको समस्या निकै कम भइसकेको छ ।
इपिडेमियोलोजी तथा रोग नियन्त्रण महाशाखाले प्रकाशित गरेको तथ्यांक अनुसार आर्थिक वर्ष २०७८/७९ मा देश भरि कुल औलो रोगिको संख्या ४९१ जना रहेको देखिन्छ भने त्यसमा पनि स्थानीय बिरामीको संख्या भने ३८ जना मात्र थियो । हजारौको संख्यामा रहेको औलो अब निकै कम भइसकेको र प्रभावकारी तरिकाले र समन्वयात्मक तरिकाले काम भयो भने निकट भविष्यमा शुन्य औलोको लक्ष्यमा पुग्ने कुरामा कुनै दुबिधा नहुने कुरामा समेत बिज्ञहरु ढुक्क देखिन्छन ।
