काठमाडौं, १० भदौ २०८२
राष्ट्रिय ट्रमा सेन्टरमा इन्डोस्कोपिक स्पाइन सर्जरी (दुरविनबाट गरिने मेरुडण्डको शल्यक्रिया) प्रविधिबाट गरिने भएको छ । दुरविनबाट मेरुडण्डको शल्यक्रिया गर्दा विरामीलाई धेरै सहज हुने गर्दछ ।
सेन्टरका प्रमुम मेडिकल सुपरिन्टेन्डेन्ट डा. बद्री रिजालले दुरविन प्रविधिबाट मेरुदण्डको गरिने शल्यक्रियाको सवै तयारी पुरा भइरहेको जानकारी दिनुभयो।
शल्यक्रियाका लागि सेन्टरमा उपकरण आइसकेको छ । सेन्टरमा यसअघि नशा च्यापिएकोलाई माइक्रोस्कोपिक सर्जरी हुने गर्दथ्यो । उनले चीनमा सेन्टरका तीन जना चिकित्सकलाई तालिममा पठाएर यहि महिनाभित्र नै सेवा संचालन गर्ने बताउनु भयो।
डा. रिजालका अनुसार दुरविनबाट सानो प्वाल पारेर मेरुदण्डमा नशा च्यापिएको शल्यक्रिया गरिन्छ । “मेरुदण्डमा नशा च्यापिएको हुन्छ र चोटपटकले गर्दा पनि नशा च्यापिएको हुन्छ । दुरविनबाट शल्यक्रिया गर्दा रगत स्राव कम हुने, ठूलो घाउ नहुने र अस्पतालको बसाई पनि विरामीको कम हुन्छ ।
डा. रिजालले इन्डोस्कोपिक स्पाइन सर्जरी महगो भएपनि विरामीलाई सरकारले उपलब्ध गराएको एक लाख रुपियामा गर्ने बताए ।
सेन्टरका बरिष्ठ हाडजोर्नी शल्य रोग विशेषज्ञ डा. राजेश चौधरीले स्पाइन सर्जरी जटिल भएकोले समयमा नै विरामीले उपचार गर्न सके निको हुने बताउनु भयो । “विरामीहरु मेरुदण्ड दुख्यो भने इन्जेक्सन लगाएर केही समय सन्चो हुने चलन विरामीलाई छ । यसले केही बेर सन्चो भएको महसुस गरेपनि दिर्घकालिन उपचार यो होइन” डा. चौधरीले भने, “ मेरुदण्डको नशा च्यापिएरको दिर्घकालिन समस्या समाधान शल्यक्रिया नै हो ।”
यस्तै सेन्टरले घुँडा र हिपको जोर्नीको प्रत्यारोपण पनि गर्दै आइरहेको छ । घुँडा खिइएको, उमेर पुगेपछि घुँडाले काम नगर्ने, घुँडा विग्रेको घुँडाको नशा च्यातिएको जस्ता घुँडाका समस्याको पनि प्रत्यारोपण हुँदै आएको सेन्टरका मेडिकल सुपरिन्टेन्डेन्ट डा. रिजालले जानकारी दिए । उनले हप्तामा १० देखि १५ वटा प्रत्यारोपण अस्पतालमा हुँदै आएको छ ।
“जोर्नी खिइएर मानिसलाई हिड्न नसक्ने बनाउछ” । जोर्नी खिइएर जोर्नीको आकार विग्रेर हिड्न नै समस्या हुने गर्दछ । चोटपटक गर्दा जोर्नी विग्रेपछि जोर्नी फेर्नुपर्ने अवस्था हुने गर्दछ,” उनले भने,“ति सवैको शल्यक्रियामार्फत उपचार गरिन्छ ।”
खेल खेल्दा घुडाको नशा च्यातिने र ढाडमा चोट लागेर पनि नशा च्यापिने गर्दछ । यसैगरी सेन्टरमा न्यूरो सर्जरी टाउको लागेको चोट पटक लागेको, हाडजोर्नी र मासुमा हुने ट्युमरको पनि सेन्टरमा शल्यक्रिया गरेर उपचार हुने गर्दछ ।
उपचारपछि ट्रमाका विरामीलाई पुनः स्थापनामा समस्या
अस्पताललाई उपचार गरेका विरामीलाई स्थानान्तरण गर्ने ठाउँको अभावले अस्पतालमा नै राख्नुपर्ने वाध्यता रहेको छ । उपचारपछि फिजियोथेरापीका लागि स्थानान्तरण गर्न सके अरु विरामीको उपचारको सेवा अस्पतालले दिन सक्ने थियो ।
“उपचारपछि विरामीका अयन्त्र सार्न नपाएको हुनाले ति विरामीको बसाई अहिले औसतमा नौ दिन भइरहेको छ,” उनले भने, “यदि पुनस्थापना केन्द्र भइदिएको भए हामी यहाँ विरामीको औसत बसाई तीनदेखि चारदिन मात्र हुने थियो । धेरै दिन विरामीलाई अस्पतालमा राख्दा अन्य विरामीले अस्पतालबाट सेवा पाएका छैनन् ।”
हाडजोर्नी चोटपटक लागेका विरामीलाई तीन चारदिनको अस्पतालमा उपचार गरेपछि पुनः स्थापना केन्द्रमा राखेर उपचार गर्न सकिन्छ । सेन्टरले ललितपुरको गोदावरीमा जग्गा प्राप्तिको प्रक्रियामा रहेको छ ।
डा. रिजालले यहि बर्षदेखि भाडामा लिएर भएपनि संचालन गर्ने तयारी गरिएकोे बताए । सेन्टरमा एमआरआई सेवा पनि यसै बर्षदेखि संचालन गर्ने तयारी रहेको उनले बताए । अस्तपालमा सघन उपचार कक्ष (आइसियु) ११, हाईडिपेडेन्सी युनिट ८ र मोडुलेटर शल्यक्रिया कक्ष पाँच वटा अस्पतालमा संचालन भइरहेका छन् ।
अस्पतालमा दैनिक पाँच यस विरामीका उपचार गर्न आउँदछन् । आर्थिक बर्ष २०८१/०८२ मा एक लाख १४ हजार ८०० विरामीको सेन्टरमा उपचार गरिएको थियो । तीमध्ये सात हजार ८१७ जनाको शल्यक्रिया गरिएको छ।
