क्यान्सर के हो र यो रोग बाट मानिसहरू किन डराउछ्न त? डा. चालिसे

क्यान्सर रोग एक जटिल रोगहरुको समुह हो।  क्यान्सर एक समस्यागत रोग हो ।जुन हाम्रो शरीरमा भएका तन्तुहरुमा बड्दै जाने र अनियन्त्रित भएर शरीरको अन्य भागमा फैलिने रोग हो ।यसलाई नेपालीमा अर्बुद रोग पनि भनिन्छ ।

अहिलेको अवस्थामा मेडिकल सेवाले धेरै बिकास गरेको छ।त्यसकारण धेरै क्यान्सरहरु  निर्मूल पार्न सकिन्छ भने अर्कोतिर मेडिकल साईन्सले बिश्वमा नै यसलाई जटिल रोग मान्दै आएका छ्न ।यो रोग अझैसम्म परास्त गर्न सकिएको छैन ।जुन ज्यान लिन सक्ने एउटा जटिल रोग पनि हो।

क्यान्सर रोगहरु यति किसिमका हुन्छ्न भनेर भन्न सक्ने स्थिति छैन ।हरेक अङ्गको क्यान्सर दशौ बिशौको संख्यामा हुन्छन् ।समग्रमा एक सय भन्दा बढी किसिमका हुन्छन् ।जस्तैः उदाहरणका लागि छालाको क्यान्सर , फोक्सोको क्यान्सर आन्द्राको क्यान्सर ,पाठेघरको क्यान्सर ,स्तनको क्यान्सर जस्ता क्यान्सर हुन्छन् ।

यसलाई वर्गीकरण गर्न नसकिए पनि  मांसपेशीको हड्डी ,कुरकुरे हड्डी जस्ता अनेकौं अङ्गबाट हुने क्यान्सर आदि हुन्छन् । यो रोग पहिलेको भन्दा अहिले तुलनात्मक रुपमा बिकास भइरहेको छ।पहिले क्यान्सरको उपचार एउटै किसिमबाट हुन्थ्यो जुन हो किमोथेराफी। तर अहिले धेरै प्रबिधिबाट हुने गरेको छ।

क्यान्सर रोगका लक्षणहरु अङ्ग अनुसार फरक फरक हुन्छ्न ।

 -छालामा छ भने घाउ हुन्छ घाउ जुन ठुलो ठुलो हुँदै जानू

 – पाठेघरमा छ भने  योनीबाट गन्हाउने पानी बगिरहन्छ रगत देखापर्छ।

 – फोक्सोमा छ भने खोकी वा रगतमा देखा पर्छ र मानिस  दुब्लाउदै जान्छ।

– पेटमा छ भने दिशामा रगत देखापर्छ।  यो लक्षण देखापर्यो भने लामो समयसम्म उपचार गर्नुपर्छ।

– स्तन सम्बन्धिको क्यान्सर छ भने स्तनमा नयाँ गाठागुठी देखापर्ने मुन्टो  बाङ्गिदै जाने ,काखीमा गिर्खा देखापर्ने समस्या हुन्छ ईत्यादी लक्षणहरु देखापर्न सक्छ्न।

मानिसलाई लक्षण देखिएपछी डाक्टर लाई देखाउनुपर्छ।डाक्टरलाई देखाएपछि जाँच अनुसारको क्यान्सर पत्ता लाग्छ।जुन पत्ता लगाउन बायोप्सी गराउनु पर्ने हुन्छ।बायोप्सी नगराउन्जेल सम्म क्यान्सर पत्ता लाग्दैन र क्यान्सर भन्न मिल्दैन ।बायोप्सी गर्न मासुको टुक्राबाट पत्ता लाग्छ।यदि भित्री अंगमा छ भने विभिन्न किसिमको जाँच गर्नुपर्छ। जस्तो सिटिस्क्यान , अल्ट्रासाउन्ड , इन्डोसकोपी  ,एफएनसी गर्नुपर्छ। यसबाट क्यान्सर रोग  हो भनी पत्ता लाग्छ।

वास्तवमा यो रोग बारे डराउनुको मुख्य कारण भ्रम र अत्यधिक महँगो हुने भएकाले हो।समाजमा क्यान्सर भएपछी वा अन्तिम अवस्थामा  मात्रै डाक्टरको कहाँनेर आउछ्न । डाक्टरले बिरामीलाई भेट्दा अन्तिम अवस्थामा पुगेको देख्दा यो सजिलो छ भन्ने स्थिति नै देखिदैन ।जसले गर्दा बिरामीको आफन्त डराउनु स्वभाबिक हो ।यस्ता कयौं उदाहरण बनी सकेका छ्न।अझै हुनेछ्न ।

यदि क्यान्सर रोग सुरुको अवस्था हो भने पूर्ण रुपमा निको हुन्छ र क्यान्सरलाई जित्छ तर अन्तिम अवस्था छ भने सयमा पाँच प्रतिशत मात्रै निर्मुल हुनसक्छ। क्यान्सर रोगको उपचार महँगो हुन्छ किनभने सुरुवात अवस्थामा छ भने समान्य खर्छ हुन्छ र अन्तिम अवस्थामा छ भने त्यही  प्रबिधि अनुसार महँगो हुन्छ।लामो समय सम्म उपचार गरिरहनु पर्द्छ।

सबैभन्दा पहिले सबै ब्यक्तिके सचेत हुनुपर्दछ। यदि तथ्यांकलाई मान्ने हो भने प्रत्येक १०० जनामा कमसेकम ५ देखि १० जनामा क्यान्सर भेटिने तथ्यांक रहेको छ।जसले गर्दा क्यान्सर जसलाई पनि हुन सक्छ त्यसैले मानिसलाई लक्षण नदेखिएपनी चेकजाँच गर्न आवस्यक छ।यदि ४० उमेरको मानिस छ भने उसले   लक्षण कुरेर बस्न हुँदैन ।

सधारण चेकजाँच वर्षको एकपटक भएपनी गर्न आवश्यक हुन्छ।  परिवारमा कुनै सदस्यलाई यो रोग लागेको थियो भने बशाणुगत बाट पनि हुने गर्छ।त्यो भनेको जुन उच्च जोखिम गर्नुलर्छ भनी बुझ्नु जरुरी हुन्छ ।

किनकी बशानुगतबाट हुने रोग हो।घरको सदस्यले यदि मद्दपान , मदिराको सेवन गर्छ भने त्यसलाई सचेत गराउनु पर्छ।जसले गर्दा रोग राम्रो  हुँदैन एकातिर शरीरको नास त अर्कोतिर पैसा धेरै खर्छ हुन्छ र अन्त्यमा ज्यान नै जान्छ।