महेन्द्रनगर, २६ श्रावण २०७८
सुदूरपश्चिम प्रदेश सरकारले करीब १५ लाख लगानीमा स्वास्थ्य कार्यालय कञ्चनपुरको हाता भित्र इन्टोमोलोजी ल्याब स्थापना गरेको छ ।
मानव स्वास्थ्यमा हानी पुर्याउने विभिन्न किटहरुको अध्ययन गर्ने एक मात्र प्रयोगशाला नेपालमा मकवानपुर जिल्लाको हेटौंडामा मात्र रहेको र उक्त प्रयोगशालाले देश भरिका विभिन्न स्थानमा पुगी अध्ययन गर्ने गरेको भए पनि सबै प्रदेशमा आवश्यकतानुसार अध्ययन गर्न नसक्ने हुनाले सुदूरपश्चिम प्रदेशमा फैलिने विभिन्न किटजन्य रोगहरुको अध्ययनको सहजताको लागि सुदूरपश्चिम प्रदेश स्वास्थ्य निर्देशनालय राजपुर डोटीको अगुवाइमा कञ्चनपुर जिल्लामा इन्टोमोलोजी ल्याब स्थापना गरिएको हो ।
नेपालमा रोग फैलाउने बाहकहरु जस्तैः लामखुट्टे, भुसुना लगायत अन्य किट हरुको अध्ययन गर्ने गरि ल्याब स्थापना गरिएको हो ।
औँलो रोग फैलाउने एनोफिलिज लामखुट्टे र कालाजार रोग फैलाउने भुसुनाको बारेमा बिस्तृत रुपमा अध्ययन गर्न ल्याब सहयोगी हुने कुरा स्वास्थ्य निर्देशनालय राजपुर डोटीका स्वास्थ्य निर्देशक डा. गुणराज अवस्थीले बताउनु भएको छ ।
साथै उँहाले कञ्चनपुरमै औँलो माइक्रोस्कोपिक तालिम केन्द्र पनि भएकोले यी दुवै ल्याब एक ठाउँमा स्थापना भएको हुनाले विभिन्न किटजन्य रोग निवारणको लक्ष्य हासिल गर्नमा सहयोगी सिद्ध हुने कुरामा जोड दिनु भएको छ ।
आर्थिक बर्ष २०७८/०७९ मा प्रदेश स्वास्थ्य निर्देशनालयले औँलो रोग बढी प्रभावित क्षेत्रमा हरेक महिना एक हप्ताको कार्यतालिका निर्धारण गरि १२ महिना सम्म लामखुट्टेको आनीबानी अध्ययन गर्ने कार्यक्रम तय गरे बमोजिम श्रावण २५ गते देखि भिमदत्त नगरपालिका वडा नम्बर ०९ र १० लाई केन्द्र बिन्दु मानि औँलो रोग सार्ने लामखुट्टेको अध्ययन शुरु गरिएको स्वास्थ्य निर्देशनालयका कार्यक्रम फोकल पर्सन हेमराज जोशीले बताउनु भएको छ ।
उक्त अध्ययनबाट औँलो रोग सार्ने लामखुट्टेको कुनै नयाँ प्रजाति पहिचान हुन् सक्ने, हाल रोग सार्ने भनि प्रमाणित भएका लामखुट्टे हरुको थप आनी बानि पत्ता लाग्ने, किटनाशक बिषादी एबम् किटनाशक झुलको प्रभावकारिता पत्ता लाग्ने भएको हुनाले प्राप्त अध्ययन निष्कर्षबाट भविष्यमा औँलो रोग निवारणको लागि प्रमाणमा आधारित निर्णय गर्न सहज हुने कुरा समेत बिज्ञहरु बताउँछन ।
